Veel mensen hebben geen idee wat voor vervuilende, mens (en dier-) onterende industrie echt schuilgaat achter onze kleding. Toen ik me eind 2015 voor het eerst verdiepte in fast en slow fashion, ging er een wereld voor me open. Geloof me: als je weet hoe het echt zit, én hoe het ook kan, wil je niet meer terug. Deze 9 documentaires zijn stuk voor stuk waardevolle eye-openers om anders naar de makers van onze kleding te kijken…

10 jaar geleden stortte er een enorme kledingfabriek in Dhaka, Bangladesh, in. De Rana Plaza ramp is de grootste en dodelijkste ramp in de kledingindustrie ooit. En ondanks dat de modewereld collectief zei “Dit nooit meer!”, zijn onethische arbeidsomstandigheden nog steeds de norm. Dit besef is voor enkele documentaire- en tv makers gelukkig een reden geweest om confronterende programma’s te maken. The True Cost heeft een speciaal plekje in m’n hart. Na de Rana Plaza ramp en het boek Talking Dress van Marieke Eyskoot, was deze docu voor mij dé trigger om vanaf dat moment alleen maar eerlijke kleding te kopen. Ben je nieuw op het gebied van duurzaamheid? Kijk deze documentaires eerst!

9 documentaires over de fast fashion industrie:

The True Cost (2015)

Van alle documentaires over de kledingindustrie is The The Cost een absolute must see. Ik weet nog dat ik deze film in 2015 keek en het was een enorme eye-opener. The True Cost laat zien wie de werkelijke prijs van fast fashion betaalt en waarom de huidige kledingindustrie zowel de natuur als de makers van onze kleding verschrikkelijk behandelt.

Het meest was ik onder de indruk van het verhaal van Shima, die in een fast fashion fabriek werkt en onder hoge druk kleding maakt voor Westerse merken. Haar situatie is schrijnend en bij mij kwam het enorm binnen dat ze haar dochtertje bijna niet kan zien doordat ze vast zit in het systeem van continu doorwerken. Wat een mooi mens. Wat voelde ik me me haar verbonden – het was een groot besefmoment dat mensen zoals jij en ik (voornamelijk jonge vrouwen) onze kleding maken. Mensen wiens wieg helaas op een minder mooie plek stond. En die net als wij een hoopvolle toekomst en een leven in vrijheid verdienen.

Je kijkt The True Cost hier online voor €5,46. Hiermee support je de makers in hun missie om andere belangrijke documentaires te maken.

Fashionscapes – A Living Wage (2021)

A Living Wage is een korte documentaire, onderdeel van de Fashionscapes docureeks die pionier Livia Firth (van Eco-Age) maakte, samen met The True Cost maker Andrew Morgan. In Fashionscapes duiken de makers in de productieketen en verkennen ze interessante onderwerpen als “waarom wordt er bijna nergens een leefbaar loon betaald?” Goed om te zien als je je wel eens afvraagt waarom de kledingindustrie zo’n vreselijke wereld is, en hoe het systeem achter alle verkniptheid precies werkt. Je bekijkt de – tot nu toe – vierdelige serie hier.

Zondag Met Lubach

Steengoed, het Zondag Met Lubach item over de kledingindustrie. Perfect als je in een notendop wilt weten wat er mis is met het systeem, wat er nodig is voor verandering en waarom dat zó lang duurt. Kijk ook meteen een ander item terug, uit de Avondshow: En Nou Is Het Afgelopen Met Teveel Kleding (zie onder). Gaat meer over overconsumptie, maar hopelijk net zo’n eye-opener.

Inside the SHEIN Machine (2022)

Dat SHEIN’s spotgoedkope ultrafast fashion niet met veel respect voor de makers wordt geproduceerd, weten veel mensen stiekem wel. Maar dat het zó slecht gesteld is met de mensen die in de SHEIN fabrieken werken, had bijna niemand kunnen bedenken. ‘Inside the Shein Machine: UNTOLD’ laat de inhumane situatie zien in fabrieken die voor SHEIN produceren. We zien o.a. dat een journalist undercover gaat als ‘kledingwerker’ en ervaart hoe vreselijk de omstandigheden zijn. Mensen moeten 500-600 kledingstukken per dag produceren en mogen pas naar huis als alles af is. Werkdagen van 18 uur(!) zijn normaal en veel mensen krijgen geen enkele dag vrij in de maand.

De Slag Om De Klerewereld (2015)

Wat is dit een steengoed programma. Ondanks dat deze documentairereeks al uit 2015 stamt, is alles in de serie nog zó relevant. In De Slag Om De Klerewereld onderzoeken Teun van de Keuken en Roland Duong hoe het er werkelijk aan toe gaat in de textielindustrie. Zo doet Teun zich voor als de oprichter van een fast fashionmerk en probeert zo te ontrafelen hoe (Indiase) fabrieken onderhandelen over de prijs. De uitkomsten van deze prijzenslag zijn shockerend: in alle lagen van de productieketen, van katoen tot cut-make-trim-fabrieken vinden door deze prijzenslag grootschalige uitbuiting en vervuiling plaats. Een mooi en belangrijk inkijkje in wie de échte prijs achter onze spotgoedkope kleding betaalt: kledingwerkers en het milieu.

Kijk op NPO Start

Genaaid (2018)

Vooral voor jongeren is dit zo’n belangrijk programma om terug te kijken. In Genaaid, een 7-delige tv serie, krijgen vijf jonge modeontwerpers de kans om een duurzame collectie te ontwikkelen. Er is alleen één voorwaarde: ze moeten eerst zelf ervaren hoe het er in de kledingindustrie aan toe gaat. Samen met Jennifer Hoffman reizen ze naar Myanmar, waar ze de complete productieketen doorlopen en ontdekken welke prijs er écht voor onze kleding wordt betaald.

De deelnemers zijn totaal geshockeerd van de heftige situaties die ze te zien krijgen in fabrieken. Ze worden confronteerd met hun eigen privileges en blinde vlekken. Als kijker word je  echt meegenomen in de impact van elke stap in de keten, van katoenplantages tot vervuilende verf- en wasprocessen. Een  grote aanrader, ook als je pubers hebt die je over dit onderwerp wilt laten nadenken. Ik vond het niet alleen informatief, maar ook heel vermakelijk. Genaaid! Is gebaseerd op het Noorse Sweatshop, een soortgelijke serie uit 2014.

Bekijk Genaaid! op NPO Start

De Fast Fashion Fuik ( 2021)

BNNVARA’s De Fast Fashion Fuik laat goed zien hoe fast fashion merken ons koopgedrag doelbewust manipuleren. Hoewel we inmiddels bijna allemaal wel weten dat achter de modewereld een vervuilende, schrijnende industrie schuilt, blijft fast fashion mateloos populair. En dat is niet gek, als je beseft dat er achter jouw lievelingsmerken een geavanceerd marketingsysteem schuilgaat. Onder andere via social media en gepersonaliseerde apps weten merken ons continu te verleiden om vooral niet na te denken over de impact van jouw aankopen. Hele interessante aflevering!

Bekijk De Fast Fashion Fuik hier

RiverBlue (2017)

RiverBlue is een awardwinnende documentaire over de vervuilende wereld achter de kledingindustrie (en dan met name de denimindustrie). Je wordt meegenomen in de impact van fast fashion’s race to the bottom op de natuur in gebieden waar onze kleding grootschalig wordt geproduceerd. En dat is niet niks: het water in kwetsbare gebieden is zó (chemisch) vervuild dat hele gebieden en dorpen onleefbaar worden. Schrijnend, maar belangrijke kost als je meer wilt weten over de kledingindustrie.

Je huurt River Blue voor €3,43 via Vimeo.

Unravel (2016)

Indrukwekkende short doc over waar onze gedoneerde kleding naartoe gaat. Als kijker reizen we mee naar  Panipat in West India. Hier wordt de kleding verwerkt en gerecycled door – vaak – vrouwen, die weinig meekrijgen van onze Westerse manier van consumeren. De interviews zijn interessant om te zien, omdat ze er gedachten en fantasieën over ons op nahouden die voor hen heel logisch zijn, maar die de bizarriteit van onze manier van conusmeren blootleggen. Wat ik bedoel? Kijk de docu maar, dan zie je het zelf 🙂 Unravel duurt slechts 13 minuten en is echt het kijken waard.

Slay (2022)

Ik heb Slay zelf nog niet gezien, maar het schijnt een grote aanrader te zijn. Deze documentaire confronteert ons met de schimmige en afschuwelijke wereld achter leer. In Slay bezoekt documentairemaker Rebecca Cappelli 5 continuten om een “schrijnend verhaal te onthullen van greenwashing, verkeerde etikettering, dierenmishandeling en doofpotten van enkele van ’s werelds grootste luxe modemerken”. En ik kan me voorstellen dat dit een heftig, maar ongelooflijk belangrijk verhaal is dat iedereen moet zien. Ik ga ‘m deze week kijken.

Bekijk Slay hier 

Taking Justice (2020)

In de huidige kledingindustrie kijk is het gebrek aan transparantie één van de dingen waar ik me het meest over frustreer. Veel mensen hebben geen idee waar hun kleding wordt gemaakt, laat staan door wie. Het Nederlandse slow fashion label J-Label wil daar verandering in brengen. Samen met MUMSTER laten oprichters Judith en Janneke, voormalig advocaat en jurist, in Taking Justice zien hoe zij strijden voor gerechtigheid in hun hele keten. Taking Justice geeft een mooi kijkje achter de schermen van hun kledingmerk, de samenwerking met hun producenten in India en hoe zij vechten voor een beter systeem. Taking Justice duurt 24 minuten en je kijkt ‘m direct hierboven.